Δυσλεξία: Οσα πρέπει να γνωρίζετε

Tι είναι οι ειδικές μαθησιακές διαταραχές;

Οι ΕΜΔ μπορούν να εμφανιστούν με πολλές μορφές, πρέπει να γίνονται αποδεκτές ως μια ειδική κατάσταση τόσο από το σχολείο όσο και από την οικογένεια και να αντιμετωπίζονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Τα σημάδια δυσλεξίας στην ηλικία 5 έως 7 ετών είναι τα ακόλουθα:

• Πρώιμα προβλήματα λόγου-δυσκολίες στο να προφέρει το παιδί τις λέξεις σωστά καθώς και να βάλει τις λέξεις στη σωστή σειρά.
• Η εκμάθηση και η απομνημόνευση ομοιοκαταληξίας μπορεί να είναι δύσκολη. Επίσης, η αναγνώριση παρόμοιων λέξεων, όπως 'κάτι' και 'μάτι', μπορεί ν΄αποτελέσει πρόβλημα.
• Δυσκολία στο ν΄ακούει και να ξεχωρίζει διαφορετικούς ήχους, όπως 'μπ, π, β,φ,δ'.
• Πρώιμα μαθησιακά προβλήματα - έλλειψη προσοχής όταν του μιλούν - έλλειψη ενδιαφέροντος στο ν΄ακούει ιστορίες και αποτυχία στο να καταλαβαίνει τις επεξηγήσεις όταν του δίνονται.
•  Έλλειψη προόδου στην ανάγνωση, γραφή και ορθογραφία, η οποία έρχεται σ΄αντίθεση με τις δημιουργηθείσες προσδοκίες της κανονικής ανάπτυξης σε άλλους τομείς.
• Αν και είναι έξυπνοι σε πολλούς τομείς, βρίσκουν ακατανόητο το γεγονός ότι οι λέξεις μπορούν να διαβαστούν μόνο μ΄έναν τρόπο.
• Φτωχός κινητικός έλεγχος - δυσκολία όταν χρησιμοποιούν ψαλίδι και κρατούν ένα μολύβι, και προσπαθούν να χρωματίσουν μέσα σε καθορισμένο πλαίσιο.
• Συχνά παρουσιάζουν καθρεπτικό γράψιμο καθώς και δυσκολία στο να σχηματίσουν γράμματα και να τα γράψουν βάσει μιας λογικής αλληλοδιαδοχικής σειράς. Συνεχές μπλέξιμο με τα γράμματα 'β,θ,δ,π,μπ, μ,ν,ο,α,σ,ζ'.
• Δυσκολία διαχωρισμού αριστερής και δεξιάς πλευράς του σώματος.
• Δυσκολία στο ν΄αποφασίσουν ποιο χέρι να χρησιμοποιήσουν όταν τρώνε, ζωγραφίζουν, παίζουν, πετούν την μπάλα, κλπ.
• Αδεξιότητα κίνησης και έλλειψη επιδεξιότητας σε κινήσεις των χεριών (ζωγραφική η αντιγραφή σχεδίων).
• Δυσκολία στο να θυμούνται οδηγίες, π.χ. 'Πήγαινε επάνω και φέρε μου το μπλέ μου πουλόβερ μαζί μ΄ένα βιβλίο που βρίσκεται πάνω στο συρτάρι στο υπνοδωμάτιο'.
• Δυσκολία στο να γνωρίζουν την ώρα και την ακολουθία των ημερησίων γεγονότων. Καθώς επίσης και προσωπικές τους λεπτομέρειες, όπως τα γενέθλιά τους και η διεύθυνση του σπιτιού τους.
• Δυσκολία στο να μετράνε, να χρησιμοποιούν συχνά τα δάχτυλά τους ή ξυλαράκια.
• Δυσκολία στο να παίζουν παιχνίδια ακολουθίας και ταιριάσματος.
• Δυσκολία στο να δένουν τα κορδόνια τους, να κουμπώνουν τα κουμπιά τους, το φερμουάρ και με τον τρόπο που φοράνε τα ρούχα τους.
• Εκνευρισμός και σημάδια ματαίωσης στο σπίτι και στο σχολείο χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο.
• Ονειροπόληση και βύθισμα στις σκέψεις τους στο σπίτι και στην τάξη. Απροθυμία στο σχολείο. 

Αν το παιδί σας εμφανίζει δυσλεξία, μπορείτε να ακολουθήσετε τις παρακάτω χρήσιμες οδηγίες.

Αν το παιδί σας εμφανίζει δυσλεξία, μπορείτε να ακολουθήσετε τις παρακάτω χρήσιμες οδηγίες:

• Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται ή μπερδεύεται όταν διαβάζει κάποιες λέξεις, υπογραμμίστε αυτές τις λέξεις με χρωματιστό μαρκαδόρο.
• Εάν έχει αρνητική στάση απέναντι στο διάβασμα προσπαθήστε με ευχάριστες ασχολίες να αλλάξετε τα αισθήματά του. Διαβάστε μαζί του παραμύθια με εικόνες ή κόμικς. Στη συνέχεια ζωγραφίστε κάτι, φτιάξτε ένα κολλάζ κ.τ.λ. με αφορμή αυτό που διαβάσατε. Αποφύγετε αρνητικά και καυστικά σχόλια αναφορικά με την απόδοσή του.
• Δυσκολίες στην ορθογραφία μπορούν να αντιμετωπισθούν γράφοντας σε μια κάρτα τη λέξη. Χρησιμοποιείστε διαφορετικό χρώμα για τα γράμματα που ίσως να το μπερδεύουν και αναλύστε προφορικά τη γραφή αυτής της λέξης. Η 'κρεμάλα', τα σταυρόλεξα και βέβαια η συχνή επανάληψη θα βοηθήσουν στην εκμάθηση της ορθογραφίας.
• Εάν το παιδί σας δεν διατηρεί τα απαραίτητα διαστήματα μεταξύ λέξεων βεβαιωθείτε ότι έχει κατακτήσει την έννοια της λέξης. Εξηγείστε του ότι υπάρχουν μεγάλες και μικρές λέξεις (π.χ. άρθρα και αντωνυμίες) τις οποίες δεν πρέπει να τις γράφει κολλημένες μεταξύ τους.
• Σε περίπτωση που το παιδί σας δεν προλαβαίνει να κρατήσει σημειώσεις κατά την παράδοση του μαθήματος, ζητήστε από τον δάσκαλο την άδεια να χρησιμοποιεί ένα μικρό μαγνητόφωνο, ή ζητήστε από κάποιο άλλο μαθητή να χρησιμοποιεί καρμπόν και να του δώσει ένα αντίγραφο των δικών του σημειώσεων. Ο δάσκαλος με τη σειρά του, μπορεί να δώσει σε φωτοτυπία τις σημειώσεις του μαθήματος ή να γράψει στον πίνακα τα κύρια σημεία του μαθήματος ώστε να τα αντιγράψει το παιδί.
• Είναι σημαντικό να ασχοληθείτε με τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου του γιατί το παιδί που έχει φτωχό λεξιλόγιο συχνά δυσκολεύεται στα θεωρητικά μαθήματα. Προτείνετε στο παιδί σας να φτιάξει το δικό του λεξικό χρησιμοποιώντας ένα τετράδιο χωρισμένο σύμφωνα με το αλφάβητο (ευρετήριο) και ενθαρρύνετέ το να χρησιμοποιεί καθημερινά τις λέξεις που μαθαίνει.
• Εάν αντιμετωπίζει δυσκολίες στα μαθηματικά, εξηγήστε του βασικές έννοιες που πιθανόν να μην έχει κατανοήσει. Επίσης, ζητήστε από το παιδί σας να σημειώνει τα κρατούμενα και να ελέγχει πάντα κατά την εκτέλεση μιας πράξης το σύμβολό της ώστε να μην κάνει, για παράδειγμα, πρόσθεση στη θέση της αφαίρεσης. Αφιερώστε χρόνο στην εκμάθηση της προπαίδειας.
• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο χώρο που μελετάει το παιδί σας. Ενθαρρύνετέ το να διαβάζει σε ένα συγκεκριμένο δωμάτιο. Το δωμάτιο αυτό δεν πρέπει να έχει φασαρία ή να είναι φορτωμένο με αφίσες και παιχνίδια (οπτικά ερεθίσματα) που πιθανόν να αποσπάσουν την προσοχή του. Επίσης, το γραφείο του θα πρέπει να είναι μακριά από παράθυρα. 

Η οικογένεια μπορεί να βοηθήσει το δυσλεκτικό παιδί ηλικίας 13-18 ετών με τους παρακάτω τρόπους:

• Αν ακόμα χρειάζονται βοήθεια συζητείστε το πρόβλημα μαζί τους πρώτα. Αν συμφωνούν προχωρήστε στο να βρείτε βοήθεια. Αν δεν θέλουν, μην επιμείνετε αλλά περιμένετε.
• Συζητείστε με το σχολείο την επιλογή και το βαθμό των αντικειμένων που θα πάρουν στις εξετάσεις. Σημαντικοί παράγοντες σ΄αυτήν τους την επιλογή είναι τα ενδιαφέροντά τους προς τα μαθήματα ώστε να τονώσουν το ηθικό τους για το μέλλον. Το να πάρουν λιγότερα μαθήματα και να επιτύχουν θα είναι σαφώς προτιμότερο από το να πάρουν πολλά και να πιεστούν, πράγμα που πιθανόν τους οδηγήσει σε αποτυχία.
• Ενθαρρύνετέ τους ν΄ασχολούνται μ΄επιτυχημένες δραστηριότητες έξω από το σχολείο, π.χ. ποδόσφαιρο, σκάκι, κ.λπ. Θα βοηθήσει αν αυτές οι δραστηριότητες περιέχουν τη συνεργασία πολλών ατόμων, πράγμα που μερικοί δυσλεκτικοί βρίσκουν δύσκολο.
• Συζητείστε τον τρόπο εξέτασής τους με τον δάσκαλό τους και την πιθανότητα να δοθεί έξτρα χρόνος. Βοηθείστε τους να κάνουν τη σωστή επιλογή επαγγέλματος ώστε να χρησιμοποιήσουν στο μέγιστο βαθμό τις ικανότητές τους.
• Τα δυσλεκτικά άτομα συχνά φαίνεται να ωριμάζουν πιο αργά απ΄ότι οι φίλοι τους, γι΄αυτό χρειάζεται να τους ακούτε προσεκτικά, να τους ενθαρρύνετε και ίσως να τους πειράζετε μ΄ευγενικό τρόπο για να τους τονώσετε το ηθικό.
• Αυτά μπορεί να είναι πολύ δύσκολα για τους γονείς που νοιάζονται να βοηθήσουν, γιατί συχνά οι νέοι γίνονται πεισματάρηδες στο να μη δέχονται βοήθεια και αν δεν την θέλουν δεν θα μπορέσει να επιδράσει θετικά πάνω τους. Γι΄αυτό, ν΄αναφέρετε συχνά τις επιτυχίες τους και να μην απογοητεύετε με τις αποτυχίες τους.

Ποιά είναι τα σημάδια δυσλεξίας στην ηλικία των 7 έως 13 χρονών;

• Ανικανότητα ανάγνωσης ή η αναγνωστική ηλικία είναι πολύ πιο χαμηλή από αυτήν βάσει της χρονολογικής του ηλικίας.
• Δυσκολία με τους ήχους των γραμμάτων.
• Φτωχός, ανώριμος γραφικός χαρακτήρας.
• Ακατάλληλα ορθογραφικά λάθη και προτίμηση στο να χρησιμοποιεί μικρές, παρόμοιες λέξεις. Πιο πολύπλοκες λέξεις γράφονται ή βάσει της φωνολογίας τους ή τις μαντεύουν.
• Όταν διαβάζουν δυνατά ή γράφουν, μπερδεύουν γράμματα, όπως ‘φ,β,θ,δ,μ,ν,ο,α,σ,ζ,λ,ρ,π,μπ’. Προβλήματα παρουσιάζουν και οι συνδυασμοί γραμμάτων, όπως ‘στρ’.
• Δεν χρησιμοποιούν σημεία στίξης όταν διαβάζουν ή γράφουν μια ιστορία. Οι εκθέσεις ή οι ιστορίες τους είναι συχνά σύντομες, με λίγα στοιχεία περιγραφής των χαρακτήρων ή πλοκής.
• Αν δυσκολεύονται να διαβάσουν ευχάριστα ή δυνατά, αυτό τους δημιουργεί προβλήματα στο ν΄αλλάξουν πληθυντικό με ενικό αριθμό και χρόνους ρημάτων ή να μπερδεύουν λέξεις όπως ‘σάκα’ και ‘κάσα’.
• Προβλήματα στο να ακούνε με προσοχή μια ιστορία και να διατηρούν τις πληροφορίες στο μυαλό τους. Πιο εύκολα διηγούνται μια ιστορία παρά τη γράφουν.
• Δυσκολία στην αντιγραφή απ΄τον πίνακα. Παραλείπουν σειρές, γράμματα και αριθμούς ή τα μεταφέρουν αλλού.
• Μπορεί να αντιστρέφουν αριθμούς, π.χ. ‘42’ για ‘24’ ή ‘3 για ‘ε’.
• Μεγάλες δυσκολίες στο να θυμηθούν την προπαίδεια με τη σειρά, τις μέρες της εβδομάδας, τους μήνες και αλφάβητο.
• Προβλήματα με τις μουσικές νότες και την ώρα.
• Αδεξιότητα και έλλειψη συγχρονισμού κινήσεων.
• Μερικά δυσλεκτικά παιδιά δυσκολεύονται να καταλάβουν τι τους λες και τους παίρνει κάποια ώρα ν΄απαντήσουν.
• Αναπτύσσονται δευτερογενή συμπτώματα, όπως αίσθημα ματαίωσης, αποτυχία και προβλήματα συμπεριφοράς.
• Αδιαφορία να πάνε στο σχολείο, που μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά οικογενειακά προβλήματα.

Γενικά σημάδια δυσλεξίας

Δεν είναι αναγκαίο να παρουσιαστεί καθένα από τα παρακάτω σημάδια σε κάθε δυσλεκτικό παιδί. Όμως πάντοτε παρουσιάζεται ένα σύνολο συμπτωμάτων κατάλληλο ώστε να γίνει πλήρης διάγνωση.

Δεν είναι αναγκαίο να παρουσιαστεί καθένα από τα παρακάτω σημάδια σε κάθε δυσλεκτικό παιδί. Όμως πάντοτε παρουσιάζεται ένα σύνολο συμπτωμάτων κατάλληλο ώστε να γίνει πλήρης διάγνωση.

• Δυσκολία στο να δένει τη ζώνη, τα κορδόνια, τη γραβάτα του, κλπ.
• Δυσκολία στο να κατανοεί προθέσεις οι οποίες σχετίζονται με κατεύθυνση, π.χ. μέσα-έξω, πριν-μετά, μπροστά-πίσω.
• Δυσκολία στο να εκτελεί περισσότερες από μία οδηγίες τη φορά.
• Πιθανό ιστορικό αργής, καθυστερημένης γλωσσικής ανάπτυξης.
• Δυσκολία στο να βρίσκει την ονομασία για κάποιο αντικείμενο.
• Μπέρδεμα αριστερής με δεξιά πλευρά του σώματος.
• Έλλειψη προτίμησης αριστερού – δεξιού χεριού.
• Φτωχός γραφικός χαρακτήρας με πολλές αντιστροφές γραμμάτων και κακοσχηματισμένα γράμματα.
• Δυσκολία στο να θυμάται οτιδήποτε σχετικό με σειρά ακολουθιών, π.χ. τις μέρες της εβδομάδας και αλφάβητο.
• Δυσκολία στο να θυμάται τι μέρα είναι, ή τα γενέθλια του, ή να μαθαίνει να λέει την ώρα.
• Υπερβολική κούραση σε σχέση με το χρόνο συγκέντρωσης και την προσπάθεια που κατέβαλε.
• Διστακτική και κοπιαστική αναγνωστική ικανότητα όταν διαβάζει δυνατά, παραλείποντας λέξεις συχνά ή προσθέτοντας έξτρα λέξεις ή αποτυγχάνοντας ν΄αναγνωρίσει ‘οικείες’ γνωστές λέξεις.
• Παραλείψεις σειράς ή σειρών όταν διαβάζει ή διαβάζει την ίδια σειρά δύο φορές. Χάνει το σημείο που διαβάζει.
• Μπερδεύει λέξεις που μοιάζουν οπτικά, π.χ. σώμα-μασώ, σάκα-κάσα, φάβα-βάφω.
• Δυσκολία στο να χωρίζει σε συλλαβές μεγάλες λέξεις όπως και στο να βάζει πάλι τις συλλαβές στη σωστή σειρά τους. Συχνές παραλείψεις συλλαβών.
• Έλλειψη, δυσκολία ή αδιαφορία χρήσης σημείων στίξης.
• Συχνοί αναγραμματισμοί, πχ. τρένο σαν τέρνο, στρώμα σαν τσρώμα.
• Δυσκολία στο να επιλέγουν και να κατανοούν τα πιο σημαντικά σημεία ενός κειμένου.
• Ανικανότητα στο να βάζουν γράμματα μαζί σε συνδυασμούς συμφώνων ή φωνηέντων.
• Δυσκολία στο να μάθουν την προπαίδεια.
• Χαμηλή επίδοση στα γραπτά τους σε σχέση με την προφορική τους ικανότητα.
• Διαρκές μπέρδεμα με γράμματα που μοιάζουν οπτικά ή ακουστικά, π.χ. β-θ, φ-β, β-δ, σ-ζ, μ-ν.
• Λανθασμένη επιλογή γραμμάτων κατά τη διάρκεια φτωχής ακουστικής διάκρισης ιδιαίτερα μεταξύ φωνηέντων ε,α,ι,η, αλλά και συμφώνων π-μπ, τ-ντ.
• Χρήση χωρίς διάκριση κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων.
• Μπέρδεμα μεταξύ παρόμοιων ακουστικά λέξεων, π.χ. εμείς-εμάς, θέμα-δέμα. Γράμματα, συλλαβές και λέξεις παραλείπονται, τοποθετούνται σε λάθος σειρά ή μετατοπίζονται και αντιστρέφονται.
• Μια λέξη μπορεί να είναι γραμμένη με πολλούς τρόπους ορθογραφίας μέσα στο ίδιο κείμενο.
• Τα γράμματά τους είναι πολύ άσχημα τοποθετημένα στη σελίδα και με δυσκολία μένουν κοντά στο περιθώριο.
• Χάνουν το νόημα αυτού που γράφουν.

Αν θέλετε να βοηθήσετε ένα παιδί με δυσλεξία, ηλικίας 7 έως 13 ετών, μπορείτε να το κάνετε με τους παρακάτω τρόπους.

• Αν ένα παιδί ηλικίας 7 ετών και άνω έχει ακόμα πρόβλημα ή δυσκολίες με την ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία ή μαθηματικά, ενώ είναι έξυπνο και ικανό σε άλλους τομείς όπου και αναπτύσσεται φυσιολογικά, τότε χρειάζεται βοήθεια.
• Ελέγξτε την ακοή και την όρασή του και αν όλα είναι φυσιολογικά, πηγαίνετε στο σχολείο του και συζητείστε τα προβλήματα με τον δάσκαλό του.
• Ενθαρρύνετέ τους ν΄αναπτύξουν τα δικά τους ενδιαφέροντα, κολύμβηση, τέχνη, συλλογές, ώστε να νοιώθουν ότι επιτυγχάνουν σε κάτι. Αυτό θα αυξήσει την αυτοπεποίθησή τους.
• Τα παιδιά αυτής της ηλικίας χρειάζονται μεγάλη προσοχή, χρειάζονται επίσης να τους διαβάζετε ιστορίες, να τους μιλάτε πολύ, ν΄ακούν και να συνεργάζονται. Αν τους δοθεί αυτή η προσοχή, θα τα βοηθήσει ν΄αποδεχτούν τη δυσκολία τους και να ζήσουν μ΄αυτήν. Μ΄αυτό τον τρόπο θα ενθαρρυνθούν ν΄αντιμετωπίσουν την απαραίτητη σκληρή δουλειά η οποία θα τα βοηθήσει να ξεπεράσουν το ειδικό τους πρόβλημα. Θα εμψυχωθούν θετικά, το οποίο, με τη σειρά του, θα αυξήσει την εμπιστοσύνη τους και θα τους βοηθήσει να ξεπεράσουν το ειδικό τους πρόβλημα.
• Βοηθήστε τους να οργανωθούν, φτιάχνοντάς τους ένα πρόγραμμα εβδομαδιαίο με τα πράγματα που κάνουν καθημερινά ή χρειάζονται, π.χ. Δευτέρα – κιθάρα, Τρίτη – αγγλικά, κ.λπ. Σιγουρευτείτε ότι έχουν μάθει (αποστηθίσει) τις εργασίες της κάθε ημέρας και κάνουν τις απαραίτητες προετοιμασίες.
• Συχνά, ο χρόνος συγκέντρωσής τους είναι περιορισμένος, γι΄αυτό είναι σημαντικό να μπορέσετε να εκτιμήσετε τον χρόνο που θα μπορέσουν να δουλέψουν εύκολα. Τελειώστε την απασχόληση μαζί τους προτού χάσουν την συγκέντρωσή τους έτσι ώστε να προλάβετε συναισθήματα απογοήτευσης και ματαίωσης.
• Θυμηθείτε ότι κουράζονται εύκολα και ότι μπορεί να χρειάζονται χρόνο μετά από όποια μικρή απασχόληση ώστε να επανέλθουν.
• Μερικά δυσλεκτικά άτομα πρέπει να προσπαθούν να συγκεντρώνονται πολύ σκληρά καθώς κοιτούν τηλεόραση. Αυτό συμβαίνει επειδή, εάν δεν συγκεντρωθούν, χάνουν την πλοκή της ιστορίας εντελώς.
• Ενθαρρύνετέ τους να διαβάζουν, αφήνοντάς τους να διαβάζουν εύκολα βιβλία και κόμικς αλλά βοηθήστε τους ν΄αναπτύξουν αυτή την ικανότητα, φέρνοντάς τους βιβλία τα οποία έχουν όσο το δυνατόν λιγότερα τυπωμένα γράμματα (κείμενο), και σταδιακά αυξήστε τα όσο βλέπετε ότι τα καταφέρνουν. Αφήστε τους να διαβάζουν τα βιβλία που τα ίδια θέλουν να διαβάσουν και όχι αυτά που εσείς θα θέλατε να διαβάσουν.
• Διαβάστε τους δυνατά καθημερινά κάποια που θα έπρεπε να διαβάζουν αλλά αποτυγχάνουν ή αδυνατούν.
• Ενθαρρύνετέ τους να παρακολουθούν το κείμενο και βάλτε τους να λένε τις λέξεις που παραλείπετε κατά τη διάρκεια της ανάγνωσής σας. Αυτό βοηθά την κίνηση του ματιού. Μετά προτείνετέ τους να διαβάσουν ένα μικρό κείμενο σε κανονικά διαστήματα. Θα βοηθήσει αρκετά αν απομονώνατε (κρύβατε) τη γραμμή που διαβάστηκε χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι χαρτί ή αν δείχνατε την κάθε λέξη που διαβάζουν μ΄ένα μολύβι ή με το δάχτυλο. Σε κατάλληλα διαστήματα, κάντε μια μικρή επανάληψη των γεγονότων της ιστορίας που διαβάζουν ώστε να τους βοηθήσετε να θυμηθούν τη σειρά της ιστορίας, τους χαρακτήρες που πήραν μέρος, να καταλάβουν την ιστορία και ν΄απορροφήσουν και να κρατήσουν στο μυαλό τους όσα διάβασαν.
• Σιγουρευτείτε ότι γνωρίζουν τις ημέρες της εβδομάδας, τους μήνες του έτους και βοηθείστε τους με το αλφάβητο. Δείξτε τους πώς να χρησιμοποιούν το λεξικό.
• Ελέγξτε ότι ξέρουν να πουν την ώρα, τόσο από το ρολόϊ τοίχου με τους δείκτες, όσο και από τα ηλεκτρονικά με τα ψηφία. Αν όχι, βοηθήστε τους να μάθουν την ώρα αρχίζοντας με τις ‘ακριβώς’ και τις ‘και μισή’ πρώτα. Συνδυάστε τους την ώρα με τη χρήση της στους σταθμούς τρένων και λεωφορείων. Σιγουρευτείτε ότι καταλαβαίνουν την έννοια του χρόνου.
• Συνεχίστε να τους διδάσκετε την προπαίδεια. Αν δυσκολεύονται, βρείτε τρόπους να τους κινήσετε το ενδιαφέρον και να τους τη διδάξετε κομματιαστά. Επιμείνετε στην εκμάθηση της προπαίδειας. Είναι πολύ σημαντικό για ο,τιδήποτε μάθουν στη συνέχεια.
• Συνεχίστε να παίζετε παιχνίδια με τη μπάλα μαζί τους, με τα χαρτιά ή επιτραπέζια.
  Ελέγχετε τη δυσκολία τους με το δεξί και αριστερό. Βοηθήστε τους με κάποια συμπληρωματική βοήθεια, π.χ. γράφοντας με το δεξί χέρι, φορώντας το ρολόϊ στο αριστερό.
• Η εκλογή ενός συμπληρωματικού σχολείου ή μαθήματος είναι πολύ σημαντική, αν τα παιδιά εξακολουθούν να δυσκολεύονται στο σχολείο όπου δεν δίνεται ειδική βοήθεια.
• Μη διστάσετε να ομολογήσετε στο δάσκαλό τους ότι υπάρχει κάποια οικογενειακή ιστορία μαθησιακών δυσκολιών.
• Πάνω απ΄όλα θυμηθείτε ότι οι γονείς ξέρουν τα παιδιά τους καλυτέρα από τους δασκάλους. Προσπαθείστε να είστε ευγενικοί αλλά και επίμονοι στις προσπάθειές σας να τους βοηθήσετε να καταλάβουν το πρόβλημα των παιδιών. Μην ξεχνάτε ότι και οι δάσκαλοι μπορεί να έχουν δυσκολίες στο να κατανοήσουν μια καινούργια κατάσταση ειδικά δε, αν ξέρουν λίγα γι΄αυτήν.

Ποια είναι τα σημάδια της δυσλεξίας και πόσο δύσκολη είναι η θεραπεία της; Όσα πρέπει να γνωρίζετε.

Τι είναι η δυσλεξία;

Δυσλεξία είναι η ειδική μαθησιακή δυσκολία που εντοπίζεται στο γραπτό λόγο και αφορά ιδιαίτερα την ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφία. Προϋποθέτει ότι το παιδί έχει φυσιολογική νοημοσύνη και έχει μπει σ΄ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης.

Ως εκ τούτου, αποκλείονται τα παιδιά που έχουν χαμηλή νοημοσύνη, απουσίες από το σχολείο για μεγάλα χρονικά διαστήματα και συχνές αλλαγές σχολικού περιβάλλοντος.

Πόσο συχνά συναντάται η δυσλεξία;

Η δυσλεξία είναι 'γνωστή' πάνω από 100 χρόνια. Είναι έμφυτη και σε ποσοστό 70-80% κληρονομική. Παρουσιάζεται στο 12-15% του πληθυσμού της γης. Υπολογίζεται ότι η δυσλεξία παρατηρείται στο 3% των παιδιών και σε αναλογία 4:1 αγόρια:κορίτσια.

Δυσλεξία παρατηρείται σε μεγαλύτερο ποσοστό σε αριστερόχειρες.

Ποια είναι τα αίτια;

Δεν είναι ασθένεια. Δεν είναι εμπόδιο. Τα αίτια της δυσλεξίας είναι νευρολογικής φύσεως. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει πως τα ακουστικά και οπτικά κέντρα του εγκεφάλου των δυσλεξικών ατόμων είναι 27% μικρότερα από εκείνα των μη δυσλεξικών ατόμων.

Πότε ο γονιός αντιλαμβάνεται ότι κάτι συμβαίνει με το παιδί:

Τη δυσλεξία την αντιλαμβανόμαστε συνήθως αφού το παιδί φοιτήσει για ένα διάστημα στην Α΄δημοτικού και εμφανίσει μια ανεξήγητη και απροσδόκητη δυσκολία στην εκμάθηση της ανάγνωσης ή της γραφής ή και των δυο.

Πρέπει με τα πρώτα λάθη να ανησυχήσουμε;

Μια μικρή επιβράδυνση ή δυσκολία στην εκμάθηση των πρώτων γραμμάτων, δεν σημαίνει οπωσδήποτε δυσλεξία. Μπορεί το παιδί για παράδειγμα να αντιμετωπίζει ένα παροδικό ή μονιμότερο ψυχολογικό πρόβλημα ή ίσως να υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα με τον δάσκαλο.

Ποια είναι κάποια από αυτά τα σημάδια;

Έντονη δυσκολία στους πρώτους μήνες της σχολικής εκπαίδευσης ή αν κάνει κάποια από τα τυπικά λάθη όπως παραλείψεις γραμμάτων, αντιστροφές γραμμάτων ή αριθμών ή επαναλήψεις λέξεων ή 'καθρεπτική' γραφή, αντιμεταθέσεις συλλαβών, τότε θα πρέπει οι γονείς να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό.

Πόσο δύσκολη είναι η θεραπεία της δυσλεξίας;

Η δυσλεξία, αν διαγνωσθεί έγκαιρα, μπορεί να θεραπευτεί σε μεγάλο ποσοστό. Πρέπει επομένως να τονίσουμε ότι η έγκαιρη διάγνωση ή καλύτερα η πρόγνωση της δυσλεξίας, καθορίζει και την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισής της.

Πόσο διαρκεί η αποκατάσταση;

Αυτό εξαρτάται από την κάθε περίπτωση. Κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό μάθησης, αλλά συγχρόνως και οι γονείς οφείλουν να βοηθήσουν συναισθηματικά την προσπάθεια των παιδιών τους. Σε περίπου δυο μήνες το πολύ, το παιδί και οι γονείς καθώς και οι δάσκαλοι βλέπουν τα πρώτα σημάδια βελτίωσης.

Ποιο είναι το ποσοστό δυσλεξίας στην Ελλάδα;

Μετά από έρευνες του Υπουργείου, το ποσοστό δυσλεξίας φάνηκε πως ανέρχεται στο 5%. Παλαιότερα που η ενημέρωση ήταν ελλιπής, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί θεωρούσαν 'αδιάφορους' ή 'τεμπέληδες' τους μαθητές εκείνους που είχαν δυσκολία στην ανάγνωση, στη γραφή, στη μνήμη ή στα μαθηματικά και δεν ασχολούνταν ιδιαίτερα μαζί τους.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της έγκαιρης διάγνωσης;

Εάν γίνει η διάγνωση έγκαιρα και από κάποιον ειδικό στις δυο πρώτες τάξεις του δημοτικού, το ποσοστό επιτυχίας στην αντιμετώπιση της δυσλεξίας είναι εξαιρετικά ομαλό.

Ποια είναι η επίδοση των μαθητών με δυσλεξία στα προφορικά;

Στις προφορικές εξετάσεις η επίδοσή τους είναι σαφώς καλύτερη από την εικόνα που παρουσιάζουν στα γραπτά τους.

Τα σημάδια δυσλεξίας στην ηλικία των 13 έως 18 ετών είναι τα ακόλουθα:

Τα σημάδια δυσλεξίας στην ηλικία των 13 έως 18 ετών είναι τα ακόλουθα:

• Συχνά ορθογραφικά λάθη.
• Δυσκολία από τον πίνακα. Χάνουν τη σειρά και μπερδεύονται οι προτάσεις μεταξύ τους.
• Δυσκολία στο να γράφουν εκθέσεις διότι δυσκολεύονται να βάλουν σε σειρά τις ιδέες τους και ν΄αναπτύξουν επιχειρήματα.
• Δυσκολία στο να κρατούν σημειώσεις επειδή δεν καταλαβαίνουν τα κύρια σημεία και δεν μπορούν να κάνουν επιλογή λέξεων εξ αιτίας των προβλημάτων ορθογραφίας.
• Δυσκολία στο να κατανοούν ερωτήσεις (στις εξετάσεις) εξ αιτίας των δυσκολιών τους να ερμηνεύουν την πληροφορία.
• Αργός ρυθμός ανάγνωσης.
• Κουράζονται σχετικά γρήγορα και χρειάζονται κάποιο χρόνο ν΄αλλάξουν απασχόληση ώστε να επανέλθουν κανονικά στην προηγούμενη.
• Το επίπεδο της δουλειά τους ποικίλλει ανάλογα με το πώς νοιώθουν, από τέλειο σε μια μέρα έως αβυσσαλέο την άλλη.
• Χρειάζονται βοήθεια στον άστατο γραφικό τους χαρακτήρα. 

Πώς μπορεί να βοηθηθεί ένα παιδί με δυσλεξία, ηλικίας 5-7 ετών από την οικογένειά του;

• Μιλάτε στα παιδιά συχνά, εξηγήστε τους προσεχτικά και ακούστε με μεγάλη φροντίδα και προσοχή τις απαντήσεις τους, διορθώνοντάς τους προσεχτικά αλλά όχι πολύ συχνά.
• Αν η ομιλία έχει αργήσει ν΄αναπτυχθεί, ή αν υπάρχουν δυσκολίες σε σχέση με την σωστή σειρά των λέξεων στην πρόταση, έλλειψη κατανόησης, ή γενική ανωριμότητα στην ομιλία, αναζητείστε την βοήθεια του Παθολόγου Λόγου και Ομιλίας.
• Αν οι ικανότητες της γλωσσικής ανάπτυξης αναπτύσσονται αργά, προχωρήστε σε μια εξέταση όρασης και ακοής.
• Να τους διαβάζετε συχνά και εντατικά. Μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος ώσπου ν΄ακούσουν και ν΄ακολουθήσουν την ιστορία. Αρχίστε με απλές επαναληπτικές ιστορίες και στη συνέχεια ενώστε δύο-τρείς μαζί. Ιστορίες από κασσέτες ενθουσιάζουν τα παιδιά και παράλληλα προσφέρουν σημαντική βοήθεια. Δημιουργήστε τις δικές σας αστείες ιστορίες.
• Τραγουδήστε τραγούδια μαζί τους. Διαβάστε και πείτε ποιήματα, αινίγματα, σπαζοκεφαλιές.
• Ενθαρρύνετέ τους να ζωγραφίζουν και αναπτύξτε σταδιακά τη ζωγραφική τους σε σκιτσάρισμα και γράψιμο. Ενθαρρύνετέ τους να γράφουν από τ΄αριστερά προς τα δεξιά και να σχηματίζουν σωστά τα γράμματά τους, το οποίο σημαίνει ν΄αρχίζουν όλα τα γράμματά τους από το πάνω μέρος του γράμματος εκτός από το 'β' το οποίο αρχίζει από τη μέση.
• Βοηθήστε τους ν΄αναγνωρίζουν το όνομά τους γραμμένο. Ενθαρρύνετέ τους να χρησιμοποιούν τα μικρά γράμματα και όχι τα κεφαλαία. Διδάξτε τους να λένε και να γράφουν σωστά τη διεύθυνσή τους.
• Διδάξτε τους ήχους των γραμμάτων (όχι τα ονόματα των γραμμάτων) και συνδυάστε τους με τα σύμβολά τους. Τα μικρά γράμματα θα πρέπει να διδαχτούν πρώτα και στη συνέχει τα κεφαλαία. Δηλαδή, για παράδειγμα, ο ήχος /α/ (όπως στη λέξη γάτα) θα πρέπει να συσχετιστεί με το α και το Α.
• Αρχίστε να μετράτε μαζί τους διάφορα πράγματα και να τα βάζετε σε ζεύγη και ομάδες. Κάντε μια συλλογή από όμοια ή παρόμοια πράγματα και μια από διαφορετικά. Διδάξτε τους αριθμούς μέσα από το μέτρημα χρησιμοποιώντας καθημερινά αντικείμενα, όπως φλυτζάνια, κουτάλια κ.λ.π. Δείξτε τους πώς να γράφουν σωστά τους αριθμούς και ενθαρρύνετέ τους να τους αναγνωρίζουν στις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ. αριθμοί σπιτιών στις διευθύνσεις, τιμές προϊόντων, ώρα, κ.λπ.
• Δώστε έμφαση στην αλληλουχία καθώς και στο άκουσμα των αριθμών, π.χ. είκοσι-τρία, τονίζοντας ότι το 2 γράφεται πρώτο και ακολουθείται από το 3.
• Βοηθήστε τους μιλώντας για τις ημέρες της εβδομάδας και συνδυάστε τις με τις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ. Δευτέρα – αγγλικά, Τρίτη – παιχνίδι στον κήπο κ.λπ. Συνεχίστε με τους μήνες του έτους, τις εποχές, τα γενέλθια, τη γιορτή τους και τις εθνικές εορτές, τονίζοντας την αλληλουχία του χρόνου.
• Αρχίστε να δουλεύεται την αναγνώριση της αριστερής από την δεξιά πλευρά του σώματος.
• Χρησιμοποιείστε τραγούδια και αινίγματα για να τους προσεγγίσετε. Βάλτε τους να βάλουν τα παπούτσια τους λέγοντας το πόδι που φοράνε τη φορά (δεξί-αριστερό). Βάζετέ τους να στρώνουν το τραπέζι, δίνοντας έμφαση στο ότι το μαχαίρι πηγαίνει δεξιά και το πηρούνι αριστερά.
• Δείξτε τους καθαρά τη σημασία που έχει να φορούν τα ρούχα τους με τη σειρά και μάθετέ τους να κουμπώνουν κουμπιά και γραβάτες. Στην αρχή διαλέξτε και δώστε τους απλά ρούχα ώσπου ν΄αρχίσουν ν΄αναπτύσσουν σταδιακά τις δεξιότητες αυτές.
• Παίξτε παιχνίδια μαζί τους με τη μπάλα, επιτραπέζια, παιχνίδια που να ταιριάζουν πράγματα και να τα τοποθετούν με τη σειρά. Δείξτε τους την ικανοποίηση σας όταν παίζουν σωστά και δείχνουν ότι μαθαίνουν.
  Τα παζλ είναι βοηθητικά ώστε να καταλάβουν διάφορες εικόνες και ν΄αναπτύξουν τις ιδέες τους. 

Αν θέλετε να βοηθήσετε, ως γονιός, ένα παιδί με δυσλεξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω λύσεις:

Αν θέλετε να βοηθήσετε, ως γονιός, ένα παιδί με δυσλεξία, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω λύσεις:

1. Μιλάτε στα παιδιά συχνά, εξηγήστε τους προσεχτικά και ακούστεμε μεγάλη φροντίδα και προσοχή τις απαντήσεις τους, διορθώνοντάς τους προσεχτικά αλλά όχι πολύ συχνά.

2. Αν η ομιλία έχει αργήσει ν΄αναπτυχθεί, ή αν υπάρχουν δυσκολίες σε σχέση με την σωστή σειρά των λέξεων στην πρόταση, έλλειψη κατανόησης, ή γενική ανωριμότητα στην ομιλία, αναζητείστε την βοήθεια του Παθολόγου Λόγου και Ομιλίας.

3. Αν οι ικανότητες της γλωσσικής ανάπτυξης αναπτύσσονται αργά, προχωρήστε σε μια εξέταση όρασης και ακοής.

4. Να τους διαβάζετε συχνά και εντατικά. Μπορεί να χρειαστεί αρκετός χρόνος ώσπου ν΄ακούσουν και ν΄ακολουθήσουν την ιστορία. Αρχίστε με απλές επαναληπτικές ιστορίες και στη συνέχεια ενώστε δύο-τρείς μαζί.

Ιστορίες από κασσέτες ενθουσιάζουν τα παιδιά και παράλληλα προσφέρουν σημαντική βοήθεια. Δημιουργήστε τις δικές σας αστείες ιστορίες.

5. Τραγουδήστε τραγούδια μαζί τους. Διαβάστε και πείτε ποιήματα, αινίγματα, σπαζοκεφαλιές.

6. Ενθαρρύνετε τους να ζωγραφίζουν και αναπτύξτε σταδιακά τη ζωγραφική τους σε σκιτσάρισμα και γράψιμο. Ενθαρρύνετε τους να γράφουν από τ΄αριστερά προς τα δεξιά και να σχηματίσουν σωστά τα γράμματά τους, το οποίο σημαίνει ν΄αρχίζουν όλα τα γράμματά τους από το πάνω μέρος του γράμματος εκτός από το ' β' το οποίο αρχίζει από τη μέση.

7. Βοηθήστε τους ν΄αναγνωρίζουν το όνομά τους γραμμένο. Ενθαρρύνετέ τους να χρησιμοποιούν τα μικρά γράμματα και όχι τα κεφαλαία. Διδάξτε τους να λένε και να γράφουν σωστά τη διεύθυνσή τους.

8. Διδάξτε τους ήχους των γραμμάτων ( όχι τα ονόματα των γραμμάτων) και συνδυάστε τους με τα σύμβολά τους.

Τα μικρά γράμματα θα πρέπει να διδαχτούν πρώτα και στη συνέχεια τα κεφαλαία. Δηλαδή, για παράδειγμα, ο ήχος /α/ (όπως στη λέξη γάτα) θα πρέπει να συσχετιστεί με το α και το Α.

9. Αρχίστε να μετράτε μαζί τους διάφορα πράγματα και να τα βάζετε σε ζεύγη και ομάδες. Κάντε μια συλλογή από όμοια ή παρόμοια πράγματα και μια από διαφορετικά.

Διδάξτε τους αριθμούς μέσα από το μέτρημα, χρησιμοποιώντας καθημερινά αντικείμενα, όπως φλυτζάνια, κουτάλια κ.λ.π. Δείξτε τους πώς να γράφουν σωστά τους αριθμούς και ενθαρρύνετέ τους να τους αναγνωρίζουν στις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ.

αριθμοί σπιτιών στις διευθύνσεις, τιμές προϊόντων, ώρα, κ.λπ.

10. Δώστε έμφαση στην αλληλουχία καθώς και στο άκουσμα των αριθμών, π.χ. είκοσι-τρία, τονίζοντας ότι το 2 γράφεται πρώτο και ακολουθείται από το 3.

11. Βοηθήστε τους μιλώντας για τις ημέρες της εβδομάδας και συνδυάστε τις με τις καθημερινές τους ασχολίες, π.χ. Δευτέρα – αγγλικά, Τρίτη – παιχνίδι στον κήπο κ.λπ.

Συνεχίστε με τους μήνες του έτους, τις εποχές, τα γενέθλια, τη γιορτή τους και τις εθνικές εορτές, τονίζοντας την αλληλουχία του χρόνου.

12. Αρχίστε να δουλεύετε την αναγνώριση της αριστερής από την δεξιά πλευρά του σώματος. Χρησιμοποιείστε τραγούδια και αινίγματα για να τους προσεγγίσετε.

Βάλτε τους να βάλουν τα παπούτσια τους λέγοντας το πόδι που φοράνε τη φορά (δεξί-αριστερό). Βάζετέ τους να στρώνουν το τραπέζι, δίνοντας έμφαση στο ότι το μαχαίρι πηγαίνει δεξιά και το πηρούνι αριστερά.

13. Δείξτε τους καθαρά τη σημασία που έχει να φορούν τα ρούχα τουςμε τη σειρά και μάθετέ τους να κουμπώνουν κουμπιά και γραβάτες. Στην αρχή διαλέξτε και δώστε τους απλά ρούχα ώσπου ν΄αρχίσουνν΄αναπτύσσουν σταδιακά τις δεξιότητες αυτές.

14. Παίξτε παιχνίδια μαζί τους με τη μπάλα, επιτραπέζια, παιχνίδια που να ταιριάζουν πράγματα και να τα τοποθετούν με τη σειρά.

Δείξτε τους την ικανοποίησή σας όταν παίζουν σωστά και δείχνουν ότι μαθαίνουν.

15. Τα παζλ είναι βοηθητικά ώστε να καταλάβουν διάφορες εικόνες και ν΄αναπτύξουν τις ιδέες τους.

Η δυσλεξία είναι μια ανεξήγητη μαθησιακή δυσκολία στην εκμάθηση της γραφής και ανάγνωσης και είναι ανεξήγητη γιατί εμφανίζεται σε παιδιά με κανονική ή και ανώτερη ευφυΐα. Είναι μια εγκεφαλική δυσλειτουργία που όταν διαγνωσθεί έγκαιρα μπορεί να θεραπευτεί σε πολύ μεγάλο ποσοστό.

Το παιδί είναι έξυπνο και γεμάτο ζωντάνια και φαντασία. Όμως, παρ΄ όλα αυτά, στο σχολείο είναι ‘τεμπέλης και επιπόλαιος’ και αδιαφορεί για τα μαθήματά του. Με λίγα λόγια δεν ΄παίρνει τα γράμματα’. Συνήθως βιαζόμαστε να το χαρακτηρίσουμε τεμπέλικο και ότι δεν θα γίνει τίποτα σπουδαίο στη ζωή του.

Τι είναι η δυσλεξία;

Με απλά λόγια είναι μια ανεξήγητη μαθησιακή δυσκολία στην εκμάθηση της γραφής και ανάγνωσης και είναι ανεξήγητη γιατί εμφανίζεται σε παιδιά με κανονική ή και ανώτερη ευφυΐα. Είναι μια εγκεφαλική δυσλειτουργία που όταν διαγνωσθεί έγκαιρα μπορεί να θεραπευτεί σε πολύ μεγάλο ποσοστό.

Η δυσλεξία είναι κληρονομική σε ποσοστό 70-80% και υπολογίζεται ότι παρουσιάζεται στα 12-15% του πληθυσμού της γης. Έρευνες έχουν δείξει ότι δημιουργείται από τον 3ο μήνα της κύησης και ότι παρουσιάζεται περισσότερο στ΄ αγόρια από τα κορίτσια, σε αναλογία 4:1.

Την δυσλεξία την αντιλαμβανόμαστε συνήθως αφού το παιδί φοιτήσει ένα διάστημα στην Α΄ δημοτικού και εμφανίσει μια ανεξήγητη και απροσδόκητη δυσκολία στην εκμάθηση της ανάγνωσης ή της γραφής ή και των δυο. Φυσικά κάθε μικρή επιβράδυνση ή δυσκολία στην εκμάθηση των πρώτων γραμμάτων, δεν σημαίνει οπωσδήποτε δυσλεξία.

Μπορεί το παιδί, για παράδειγμα, να αντιμετωπίζει ένα παροδικό ή μονιμότερο ψυχολογικό πρόβλημα ή ίσως να υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα με τον δάσκαλο. Εάν όμως ένα παιδί εμφανίσει έντονη δυσκολία στους πρώτους μήνες της σχολικής εκπαίδευσης ή αν κάνει κάποια απ΄ τα τυπικά λάθη, όπως παραλείψεις γραμμάτων, αντιστροφές γραμμάτων ή αριθμών, ή επαναλήψεις λέξεων (το αυτοκίνητο αυτοκίνητο είναι πράσινο), (αυτοκίνητο), (αυτοκίνητο) ή ‘καθρεπτική’ γραφή (σαν να τα βλέπει στον καθρέφτη) και αντιμεταθέσεις συλλαβών (παπούτσι-παποατσι), τότε θα πρέπει οι γονείς να συμβουλευτούν κάποιον ειδικό.

Η δυσλεξία, αν διαγνωσθεί έγκαιρα, μπορεί να θεραπευτεί σε μεγάλο ποσοστό. Επομένως, εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι η έγκαιρη διάγνωση ή καλύτερα η πρόγνωση της δυσλεξίας, καθορίζει και την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισής της.

Οι γονείς και οι δάσκαλοι, οι ευαισθητοποιημένοι σε θέματα μαθησιακών δυσκολιών και δυσλεξίας, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τον δυσλεξικό μαθητή μέσα και έξω από το σχολείο.

Η πολιτεία με τη σειρά της ορίζει ότι ο δυσλεξικός έφηβος δικαιούται συμπληρωματική βοήθεια μέσω προγραμμάτων ενισχυτικής διδασκαλίας (βλ. Νόμο 1824 περί ενισχυτικής διδασκαλίας ΦΕΚ 30-12-88) και απαλλαγή από τις γραπτές εξετάσεις, όπως ορίζει το Π.Δ.

420/30-5-78 για τις ‘Περιπτώσεις υποκαταστάσεως γραπτών δοκιμασιών και προφορικών’.

Δυσλεξικά παιδιά: ποια είναι;

Δεν πρέπει να συγχέεται ο δυσλεξικός μαθητής με το ειδικό παιδί που παρουσιάζει στοιχεία δυσλεξικά. Το δεύτερο μπορεί να έχει νοητική καθυστέρηση, αισθητηριακές βλάβες (κωφό, βαρήκοο, τυφλό), πολιτισμική αποστέρηση, εγκεφαλική βλάβη, συναισθηματικές διαταραχές αλλά δεν είναι δυσλεξικό.

Ο δυσλεξικός μαθητής:

• Έχει νοημοσύνη φυσιολογική μέχρι πολύ υψηλή, που χαρακτηρίζει όλες τις πλευρές της καθυστερημένης του αγωγής
• Η συμπεριφορά του στο σχολείο και στο σπίτι δείχνει πως είναι πιο έξυπνος απ΄ ότι φανερώνει η επίδοσή του στην ανάγνωση, τη γραφή και μερικές φορές την αριθμητική
• Είναι το ‘παρεξηγημένο’ παιδί που χαρακτηρίζεται συχνά σαν οκνηρό, κουτό, τεμπέλικο, ανυπάκουο και αδιάφορο για σχολική μάθηση
• Είναι ο μαθητής που απογοητεύει και προβληματίζει τον δάσκαλο, τον γονιό, τον εαυτό του τον ίδιο. ‘Γιατί άραγε οι συμμαθητές του κατανοούν με τόση ευκολία ορισμένα μαθήματα, ενώ δεν φαίνονται πιο έξυπνοι ή πιο εργατικοί;’

Μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζονται στο 5-20% του σχολικού πληθυσμού
Η δυσλεξία είναι γνωστή πάνω από 100 χρόνια
5-7% του πληθυσμού έχει δυσλεξία όπως υπολογίζουν Βρετανοί, Γάλλοι και Σκανδιναβοί
Η αναλογία είναι 4 αγόρια 1 κορίτσι
Σ΄ ένα δυσλεξικό άτομο μπορεί να συνυπάρχουν φωνολογικές, οπτικο-ακουστικές και οπτικο-χωρικές δυσλειτουργίες

Μπορούμε να επέμβουμε εποικοδομητικά και αποτελεσματικά

Πριν από οποιαδήποτε διάγνωση, είναι απαραίτητο να γίνονται λεπτομερείς εξετάσεις του ακουστικού συστήματος, του οπτικού συστήματος, του φωνολογικού και του νευρολογικού-μυικού συστήματος του παιδιού (ανήκουν στην αναπτυξιακή παιδιατρική).

Το πλέον βασικό είναι ότι αυτά τα παιδιά συγχρόνως με την εξειδικευμένη διδασκαλία χρειάζονται κατανόηση, συμπαράσταση και ενθάρρυνση από το σχολείο, το σπίτι και γενικά το άμεσο περιβάλλον.

Η ‘θεραπευτική’ αγωγή τους δεν πρέπει να εστιάζεται μόνο στο ακουστικό σύστημα ή μόνο στο οπτικό ενός δυσλεξικού παιδιού.

Δεν πρέπει να το βλέπουμε σαν μεμονωμένη επιστήμη ή τεχνική ή μέθοδο αγωγής που μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της ειδικής μαθησιακής δυσκολίας. Κάθε περίπτωση χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση και εξατομικευμένο πρόγραμμα και μέθοδο διδασκαλίας.

Συνήθως παρουσιάζουν πάρα πολύ σοβαρά προβλήματα στην ανάγνωση και στην ορθογραφία περισσότερο και λιγότερο συνήθως στα μαθηματικά (μπορεί και στα 3).

Χαρακτηριστικό είναι η αστάθεια (2 φορές σωστά και η 3η λάθος στην ίδια σελίδα ή ίδια πρόταση). Το διαβάζει και δεν βρίσκει το πρόβλημα το παιδί. Κακογραμμένο, δυσανάγνωστο, αργό γράψιμο

Πρόσθετα στοιχεία:

• Δεν είναι αγράμματα τα παιδιά αυτά. Είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα
• Δεν έχουμε αντικειμενικό test παγκοσμίως
• Η δυσλεξία δεν είναι περιβαλλοντικό πρόβλημα
• Προβλήματα μνήμης-ακολουθίας
• Σύγχυση προσανατολισμού
• Έλλειψη προσοχής και αυτοσυγκέντρωσης
• Προβλήματα αλληλοδιαδοχής
• Προβλήματα προφορικού λόγου
• Αναγνωστικής ορθογραφικές δυσκολίες